Nie można przyspieszać zbiorów, ponieważ narazimy się wówczas na wysokie koszty suszenia ziarna. Z kolei odwlekanie może być przyczyną porażenia roślin przez fuzarium, wylegania roślin lub nawet odpadania kolb na ziemię. Późną jesienią mamy też częściej do czynienia z gorszymi warunkami pogodowymi, które mogą utrudnić, a nawet na długo uniemożliwić wyjazd kombajnem w pole. Priorytetem jest osiągnięcie jak najwyższego plonu ziarna przy jak najniższej jego wilgotności. Na ogół do jej określenia stosuje się starą i skuteczną metodę – sprawdzanie obecności czarnej plamki. Termin żniw planuje się na ogół na niecałe dwa tygodnie po jej pojawieniu się.
Szybkość oddawania wody przez ziarniaki determinuje z kolei typ ziarna. Odmiany o ziarnie typu dent charakteryzuje szybsze oddawanie wody w końcowej fazie dojrzewania niż odmiany flintowe. Do bardziej precyzyjnego określenia terminu żniw warto również skorzystać z odczytu wilgotnościomierza. W przypadku sprzedaży ziarna „na mokro” najlepiej dokonać zbioru przy wilgotności ziarna jak najbliższej wartości 30%. Przy zamiarze suszenia ziarna do wilgotności 14-15%. Najkorzystniej jest poczekać, by ziarno doschło i nie narażać się na wysokie koszty suszenia.
Nieco bardziej skomplikowane jest natomiast określenie gotowości do zbioru odmian kiszonkowych. Termin żniw wpływa bowiem na jakość kiszonki. Zbyt wczesny skutkuje niską zawartością skrobi, a za późny jest przyczyną zbyt wysokiego udziału włókna (niższa strawność). Priorytetem jest uzyskanie wysokiego plonu ogólnego suchej masy o wysokiej zawartości skrobi oraz wysokiej strawności włókna. Strawność włókna zależna jest przede wszystkim od terminu koszenia. Optymalny, zalecany to taki, gdy ziarno osiągnie dojrzałość woskową, a sucha masa całych roślin kukurydzy oscyluje w przedziale od 32 do 35%.
Przykładem nowoczesnej i wysokowydajnej odmiany przeznaczonej do zbioru na biomasę (kiszonkę i biogaz) jest średnio wczesny mieszaniec DKC3418 (FAO 250). Wyróżnia się ona bardzo wysokim plonem ogólnym suchej masy oraz wysokim udziałem plonu ziarna w masie kiszonkowej. Ponieważ skrobia obecna w ziarnie jest głównym źródłem energii w kiszonce, gwarantuje to wysoką energetyczność paszy. Dodatkowo, odmiana ta charakteryzuje się bardzo wysoką strawnością włókna oraz silnym efektem Stay-Green, który korzystnie wydłuża okno zbioru przy zachowaniu optymalnych parametrów jakościowych masy kiszonkowej.
Jedną z metod oceny przydatności kukurydzy kiszonkowej do zbioru jest obserwacja zmian położenia linii mlecznej w ziarnach. O końcowej fazie optymalnego terminu do zbioru świadczy jej przebieg na wysokości ⅔ ziarniaka. Sposób ten pozostawia niestety duży margines błędu.
Stosuje się oczywiście bardziej precyzyjne metody. Przykładem może być tu technologia NIRS. Z uwagi na to, że wymaga dostępu do specjalistycznego osprzętu, nie zyskała jeszcze dużej popularności. Alternatywą dla zakupu takiej aparatury jest zlecenie wykonania analizy specjalistycznemu laboratorium. Otrzymując precyzyjne dane na temat zawartości suchej masy w zielonce, możemy wyznaczyć precyzyjnie termin zbioru kukurydzy.
Bardzo szybko rozwijają się też technologie oparte na algorytmie analizującym dane pogodowe, aktualne zdjęcia satelitarne i widma światła odbitego do oceny zawartości suchej masy w kukurydzy. Poprzez różnego rodzaju aplikacje możliwe jest monitorowanie poziomu suchej masy w roślinach, a także generowanie prognoz na kilka najbliższych dni.
Wybór optymalnego terminu koszenia kukurydzy jest kluczowym zagadnieniem w uprawie tej rośliny. Wpływa na jakość i wartość pokarmową kiszonki. Zbyt wczesny może skutkować niską zawartością skrobi oraz wysokim wyciekiem cennych soków ze zwiezionej z pola biomasy. Zbyt późno zebrane rośliny będą zawierać włókno z dużym udziałem ligniny. Dodatkowo zdrewniały materiał będzie trudny do ubicia.
Termin zbiorów wpływa na rentowność produkcji kukurydzy. Zawsze powinien być dogłębnie przemyślany, podparty lustracjami plantacji, przebiegiem pogody oraz kalkulacjami.
Anna Rogowska
