Ministerstwo przypomniało, że z uwagi na konieczność zapewnienia bezpieczeństwa żywności i pasz oraz zdrowia roślin, prowadzone są urzędowe kontrole zboża przywożonego z Ukrainy na cele spożywcze, paszowe oraz przeznaczonego do siewu:
- Zboża przeznaczone do siewu (materiał siewny) - kontrolą takiego materiału zajmuje się Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa. Celem kontroli jest sprawdzenie, czy wwóz ziarna zbóż z przeznaczeniem do siewu na terytorium UE nie stanowi zagrożenia fitosanitarnego, oraz czy spełnia ono wymogi przepisów UE w zakresie zdrowia roślin.
- Zboża przeznaczone na cele spożywcze - kontrolę sprawują organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Celem kontroli jest sprawdzenie, czy spełniają one wymagania z zakresu jakości zdrowotnej i mogą być przeznaczone na cele spożywcze.
- Zboża przeznaczone na cele paszowe - kontrolę realizują organy Inspekcji Weterynaryjnej. Celem kontroli jest sprawdzenie, czy przesyłki tego rodzaju zbóż spełniają wymagania z zakresu bezpieczeństwa pasz – w tym próbkobranie w kierunku obecności mikotoksyn.
W 2022 roku w ramach działań Inspekcji Weterynaryjnej wykonano 1 363 analizy zbóż i pasz (w tym kukurydzy paszowej), w kierunku obecności mikotoksyn:
- Aflatoksyna - 214 próbek;
- ochratoksyna A - 223 próbki;
- deoksyniwalenol - 220 próbek;
- zearalenon - 219 próbek;
- fumonizyny B1 + B2 - 217 próbek;
- toksyny T-2 i HT-2 - 218 próbek;
- alkaloidy sporyszu - 26 próbek;
- inne mikotoksyny - 26 próbek.
- Wyniki ww. analiz przeprowadzonych w ramach urzędowych badań monitoringowych były zgodne z wymaganiami przepisów prawa w tym zakresie - nie stwierdzono wyników niezgodnych - poinformowało ministerstwo Krajową Radę Izb Rolniczych.
Kontrole prowadzone są w oparciu o ocenę ryzyka uwzględniającą kryteria dotyczące m.in.:
- ryzyka dla zdrowia ludzi i zwierząt;
- informacji wskazujących na prawdopodobieństwo, że konsumenci mogą zostać wprowadzeni w błąd;
- historii przywozu z danego państwa trzeciego w odniesieniu do eksportera i podmiotu odpowiedzialnego za przesyłkę;
- kontroli już przeprowadzonych i gwarancji wydanych przez właściwe organy w państwie trzecim;
- informacji mogących wskazywać na niezgodność z obowiązującymi przepisami prawa.
W przypadku stwierdzenia uchybień, w tym niezgodnych wyników badań laboratoryjnych, organy urzędowej kontroli podejmują działania mające na celu niedopuszczenie do wykorzystania zakwestionowanego materiału roślinnego w łańcuchu żywnościowym:
- na granicy, w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w zakresie badań laboratoryjnych, jeszcze przed przekroczeniem przez przesyłkę granicy państwa, zgodnie z art. 66 rozporządzenia (UE) 2017/625(1)
- nakazując zniszczenie przesyłki;
- nakazując odesłanie przesyłki paszy poza Unię Europejską;
- wewnątrz kraju w zależności od poczynionych ustaleń i zakresu nieprawidłowości, podejmując działania przewidziane w art. 138 ww. rozporządzenia
- wycofując z obrotu;
- nakazując usunięcie i zniszczenie.
Ministerstwo dodało, że każda partia zboża niespełniająca wymogów zwartych w przepisach UE, nie może zostać wykorzystana jako materiał siewny oraz nie może zostać przeznaczona na cele spożywcze i paszowe. Taki materiał może zostać wykorzystany wyłącznie poza łańcuchem żywnościowym jako np.:
- Surowiec opałowy np.: wykorzystywany w biogazowniach, bezpośrednio spalany w piecach podmiotów indywidualnych czy użytkowany do produkcji brykietu/pelletu;
- Surowiec przeznaczony do produkcji bioetanolu na cele energetyczne;
- Surowiec przeznaczony do produkcji etanolu technicznego wykorzystywanego na cele medyczne, kosmetyczne lub biobójcze.
