Kukurydza jest wdzięcznym obiektem prac hodowlanych. Proces udoskonalania odmian tej rośliny jest niezwykle efektywny. Jego miarą jest przyrost plonowania osiągany rok do roku przez nowe mieszańce.
W hodowli wszystkich roślin uprawnych duże znaczenie mają prace nad odpornością. Ich celem jest uzyskanie odmian tolerancyjnych na konkretny patogen lub czynnik abiotyczny. To działanie umożliwia zmniejszenie zużycia niektórych środków do produkcji, czyli na przykład zmniejszenie stosowanych dawek środków ochrony roślin lub nawet całkowite ich wyeliminowanie. Obniża to koszty produkcji i jest najtańszym sposobem zwalczania patogenów. Dodatkową zaletą wyboru odmian tolerancyjnych na określony biotyczny czynnik stresowy jest dbałość o środowisko naturalne.
W kukurydzy ziarnowej prace hodowlane koncentrują się na uzyskaniu roślin cechujących się szybkim oddawaniem wody w końcowym etapie dojrzewania. Odmiany charakteryzujące się
efektem Dry-Down wcześniej osiągają dojrzałość do zbioru i posiadają niższą wilgotność ziarna, co redukuje koszty suszenia.
Inne priorytety mają hodowcy odmian kiszonkowych. Ich prace skupiają się na poprawie parametrów jakościowych biomasy oraz ulepszeniu między innymi efektu Stay-Green. Rośliny powinny cechować się zdolnością utrzymania zielonych liści i łodyg jak najdłużej, ponieważ wydłuża to okno zbioru kukurydzy na kiszonkę z zachowaniem optymalnych parametrów jakościowych kiszonki.
Jednak największym wyzwaniem dla wszystkich hodowców zajmujących się kukurydzą jest maksymalne uniezależnienie plonowania od przebiegu warunków atmosferycznych. Pogoda jest aktualnie głównym zagrożeniem uprawowym. Wiosenne chłody i okresowe susze w okresie letnim limitują plonowanie.
Deficyt wody kukurydza najsilniej odczuwa latem. Największe na nią zapotrzebowanie wykazuje podczas kwitnienia. W Polsce występuje pogłębiający się niedobór wody w glebie. Rezultatem okresowych susz jest słabsze zapylenie kolb, gorsze ich zaziarnienie oraz mniejsza masa tysiąca nasion. Dlatego tak istotne jest, by rośliny posiadały silne, dobrze rozbudowane i efektywnie penetrujące głębsze warstwy podłoża korzenie. Kluczowa jest także i odpowiednia synchronizacja kwitnienia oraz wydajny przebieg procesu fotosyntezy. Na rynku od kilku lat dostępne są hybrydy o podwyższonej tolerancji na wysoką temperaturę i okresowe niedobory wody w glebie.
Z uwagi na to, iż aura wskazywana jest przez rolników jako główne zagrożenie uprawowe, specjaliści z firm nasiennych podjęli prace nad kompleksowymi rozwiązaniami redukującymi to ryzyko. Program Field Shield łączy wysoką wydajność i stabilność plonowania z podwyższoną tolerancją na stresy abiotyczne – wysoką temperaturę w trakcie kwitnienia i okresowe niedobory wody w glebie. Przykładem odmiany należącej do tego programu jest średniowczesny mieszaniec DKC3595 (FAO 240-250). To wyjątkowo plenna odmiana, która bardzo dobrze toleruje trudne warunki uprawowe i sprawdza się również na słabszych stanowiskach glebowych. Posiada dobry wigor początkowy, dobrze znosi okresowe warunki suszowe, nie wylega i charakteryzuje się niską wilgotnością ziarna w czasie zbioru.
Tego typu rozwiązania powstały w oparciu o kompleksową analizę i ocenę wartości gospodarczej odmian kukurydzy na podstawie wielu różnych kryteriów, które wcześniej nie były analizowane. Zmieniające się otoczenie i warunki produkcyjne wymuszają konkretne kierunki prac hodowlanych, nastawionych na wytworzenie odmian spełniających rosnące oczekiwania producentów rolnych. Warto zapoznać się z takimi systemowymi rozwiązaniami oferowanymi przez firmy nasienne i podnieść rentowność produkcji kukurydzy.
Anna Rogowska
